Tôi có một người bạn quen biết đã bảy năm, chúng tôi quen nhau trong một buổi tọa đàm. Lúc đó cô ấy thấy mình gặp khó khăn khi trao đổi với chồng, nên đăng ký tham dự một buổi tọa đàm về hạnh phúc cuộc sống, trùng hợp là chúng tôi lại ngồi cạnh nhau, liền để lại phương thức liên lạc cho nhau.
Một tháng sau, tôi hỏi liệu cô ấy có áp dụng phương pháp trong buổi tọa đàm hiệu quả không, cô ấy rầu rĩ đáp:
“Chẳng ra sao cả, vẫn thường xuyên cãi nhau, có lẽ những buổi tọa đàm kiểu này không hợp với tớ.”
Sau đó tôi nhận ra, không phải buổi tọa đàm không có tác dụng với cô ấy, mà là cái tính cách “ngựa quen đường cũ” của cô ấy khiến cô không thu được tiến triển thực tiễn nào.
Chúng tôi đã trò chuyện rất nhiều lần, chủ yếu là trò chuyện về vấn đề “Làm thế nào để trao đổi với bạn đời.”
Ví dụ như cô ấy nói với tôi:
“Tối qua chúng tớ lại cãi nhau vì chuyện mua nhà trước hay mua xe trước, tớ muốn mua nhà trước, hiện tại chúng tớ đang ở nhà cũ, diện tích lại rất nhỏ, chỉ có một phòng ngủ một phòng khách, mà giờ giá nhà đang xuống, có thể đổi sang một căn nhà lớn hơn. Nhưng anh ấy lại muốn mua xe trước, anh ấy than ngày nào cũng phải bắt xe khổ lắm.”
Thế là hai người không ai chịu ai, cuối cùng cô ấy hỏi tôi, nếu là tôi thì tôi sẽ làm thế nào.
Tôi nói cho cô ấy phương pháp của tôi, đầu tiên tôi sẽ cố gắng trao đổi với đối phương, trình bày thật rõ ràng lý do mình muốn mua nhà trước, cũng nghe thử lý do muốn mua xe của đối phương, phân tích xem trước mắt nên mua nhà hay mua xe, nếu vẫn không ai chịu ai thì giảm yêu cầu xuống, mua nhà nhỏ một chút, mua xe tàm tạm để khỏi đi bộ là được, mỗi người nhượng bộ một chút.
Cô ấy nói đã hiểu, nhưng sau đó vẫn cãi nhau với chồng, tôi bèn hỏi cô ấy:
“Cậu nói là muốn thay đổi cách thức trao đổi cơ mà?”
Cô ấy ngại ngùng đáp:
“Tớ quen rồi, cứ thấy anh ấy khăng khăng đòi mua xe là máu nóng lại xông lên đầu.”
Tôi thở dài một tiếng, thảo nào người xưa có câu: Giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời.
Cho tới giờ, quan hệ giữa cô ấy và chồng vẫn không thay đổi chút nào, nhưng cô ấy luôn chăm chỉ học tập cách thức trao đổi với chồng.
Đôi lúc tôi nghĩ, chỉ cần cô ấy áp dụng một hai phương pháp mà cô ấy học được vào thực tế, thì quan hệ của hai người sẽ tốt hơn nhiều. Kinh nghiệm, trí tuệ của người khác dù có tốt tới đâu, cũng không thể tự động giúp cô ấy giải quyết vấn đề, bởi thế hành động còn quan trọng hơn kiến thức rất nhiều.
Mấy năm trước, tôi làm tư vấn viên cho một tổ chức tư vấn tình cảm. Mong muốn của tôi là giúp những người gặp khúc mắc tình cảm giải quyết vấn đề của họ, song tôi không thể không thừa nhận rằng: Tỷ lệ thành công khá thấp.
Ban đầu tôi tưởng do trình độ của tôi còn yếu, hoặc phương pháp của tôi không ổn, nên mới không thể giúp được cho họ. Nhưng rồi khi trò chuyện với các tư vấn viên khác, tôi mới biết, hóa ra bọn họ cũng thấy bất lực như tôi.
Khi làm việc ở đó, tôi đã gặp rất nhiều người thế này: Họ sẵn sàng nghe chúng tôi phân tích và kiến nghị nhiều lần. Thái độ của họ rất thành khẩn, rất ham học hỏi. Nhưng điều này không thể thay đổi được quan niệm tình yêu của họ, dù tình cảm ấy đau khổ tới đâu, dù tương lai xa vời cỡ nào, họ vẫn như thiêu thân lao đầu vào lửa. Biết bản thân yêu một người vô cùng tồi tệ, biết anh ta đối xử với mình cực kỳ không tốt, nhưng vẫn không muốn rời bỏ anh ta, tôi không thể hiểu nổi tại sao họ lại phải khổ sở chịu đựng như thế.
Mãi về sau tôi mới biết, tựa như một người bị dao đâm trong phim vậy, người bị thương luôn nói rằng “Đừng rút ra”, nếu bị đâm qá sâu, vết thương và sự đau đớn đã trở thành một phần không thể thiếu trong thân thể họ, họ đành tiếp tục sống chung với chúng.
Nhưng ý thức của họ vẫn tỉnh táo, đúng hơn là chút lý trí còn sót lại mách bảo họ nên cầu cứu ai đó. Có điều khi tôi thực sự muốn giúp họ rút con dao gây nguy hiểm cho tính mạng ấy ra, họ lại băn khoăn bối rối, cuối cùng từ bỏ cơ hội được cứu giúp, bởi vì họ không thể chịu nổi cơn đau ấy. Tôi đành trơ mắt nhìn họ dần mất máu mà chết, đây cũng là nguyên nhân thúc đẩy tôi rời khỏi tổ chức kia.
Vẫn có những người nhận giúp đỡ, thay đổi và bắt đầu cuộc sống mới, họ tới gặp tôi với lòng biết ơn sâu sắc, nói rằng nhờ tôi mà họ vượt qua sóng gió trong cuộc sống. Ngày trước, đây là những lúc tôi vui vẻ nhất, nhưng tôi dần hiểu ra, không phải tôi giúp họ, mà chính sức mạnh nội tại của họ đã giúp họ.
Thường xuyên có độc giả nói với tôi:
“Đọc sách của chị, hoặc đọc một đoạn văn trong sách của chị, em thường có cảm giác ‘tỉnh ngộ’, buông bỏ được mọi chuyện làm em băn khoăn và bứt rứt trước kia.”
Đó không phải công của tôi, mà là sức mạnh của chính độc giả, họ chợt tỉnh ngộ, tựa như bảo kiếm được rút ra khỏi vỏ, tỏa sáng bốn phương.
Thực ra nhiều khi chúng ta không cần tìm người cứu giúp mình, càng không cần phải dựa vào sức mạnh bên ngoài để giải quyết vấn đề của bản thân, vì nếu như vậy thì dù vấn đề được giải quyết, cũng chỉ là tạm thời. Trí tuệ của người khác không thể tự động cứu giúp bạn, chỉ có sức mạnh nội tại trong chính con người bạn kết hợp với hành động thực tiễn mới tạo nên thay đổi được thôi.